دوره 1، شماره 2، 1400، صفحات 1 - 12

نویسندگان : محمدجواد سامي* ¹

چکیده :
يكي از اهداف اجتماعی انسان‏ها رسيدن به كمال وآسایش و دور ماندن از غرور و ضررهای ناخواسته است. دانشمندان این رشته، به شیوه‏های مختلف در این موضوع ورود کرده تا کاربران بتوانند مقصود آنان را درك و با کسب آگاهی و دانش حقوقی و اجتماعی از هرگونه معامله ی غرری دور نگه داشته شوند. بديهي است كه ارایه کننده این مباحث بايد به علوم مورد نياز این رشته از جمله علوم اجتماعی، حقوق مدنی، قواعد فقه جزایی آشنايي داشته باشد تا بتواند مفهوم و مقصود واژه غرر و قاعده ی لاضرر را درك و آن ‏را بيان و به دیگران منتقل ‏نمايد. سوال مطرح این‏که، متخصص این رشته چگونه می‏تواند ابتلای مردم به ضررهای احتمالی را یادآور شود و با چه شیوه ای خسارت‏های پیش‏رو را با درك مفهوم برتر به مخاطب آموزش دهد. در این نوشتار تحلیل مصداقی پیرامون واژه ی ضرر و تسبیب و تفاوت مفهوم قاعده ی غرور و اتلاف و نقش آفرینی بی مناسب اجماع دراثبات احکام را مورد نقد و بررسی قرار می دهد. در بیان این مفاهیم از دیدگاه دانشمندان ادبیات، فقه و حقوق برای درک بهتر مطالب نهایت بهره ارایه می‏شود. اين پژوهش به روش كتابخانه‏اي، با تحليل منابع حقوقی به این پرسش که چگونه از ضرر دور بمانیم می‏پردازد. با تاکید بر اصول و مبانی و تعاریف قواعد حقوقی غرور، تسبیب، اتلاف و لاضرر بیان می‏کند که منافع و مضرات افراد جامعه کدام است و بر این نکته تصریح نماید که میان قاعده غرور و تسبیب با وجوه اشتراک فراوان تفاوت آشکار وجود دارد. تجربه نشان مي‏دهد كه دانش حقوق توانایی کامل در آگاهی مخاطبین جهت قرار نگرفتن در گرداب جهل و غرر و تلف را ندارد. از این‏رو با استعانت از علوم مشترکی چون علوم اجتماعی، روانشناسی به دنبال آن است که خسارت های ناشی از غفلت و ضرر را در جوامع رو به رشد به حداقل برساند. این مقاله ضمن استفاده از شیوه‏های تحلیل زبانی در صدد است که از طرح مسایل موازی اجتناب تا با دور ماندن از روش های تکراری نتیجه ی مطلوب حاصل گردد. این نوشتار بر آن است که با توجه به دیدگاه اندیشمندان حقوق جزا کاربران را در محاکم و داوری ها راهنما بوده و در ارایه راه حل منازعات کیفری پاسخگو باشد.

کلمات کلیدی :
اتلاف، تسبیب، خسارت، قاعده غرور، لاضرر