دوره 3، شماره 4، 1402، صفحات 29 - 42

نویسندگان : هادی مسعودی‌فر* ¹ ، فاطمه نعیمی شامل ²

چکیده :
افزایش بهره‌مندی از مناطق دریایی و آبراهه‌های بین‌المللی در مراحل استخراج، تولید و حمل‌ونقل نفت منجر به بروز نگرانی‌های جدی در قبال اعمال مکانیسم‌های پیش‌‌دارنده حقوقی-زیست‌محیطی جهت حفظ و نگهداری از محیط‌زیست دریایی شده است. در این راستا، تاکنون مسئولیت بین‌المللی در خصوص محیط‌زیست و آسیب‌های احتمالی بر آن تنها متوجه تعهد دولت‌ها بوده در‌‌حالی‌‌که عملاً بهره‌برداری از دریا و محیط آن توسط شرکت‌های چندملیتی صورت می‌پذیرد. بر این اساس، در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی تنظیم گردیده، این سؤال اصلی طرح می‌‌شود که آیا انتقال مسئولیت از دولت‌ها به شرکت‌های چندملیتی ممکن است؟ اصل «پرداخت آلوده‌ساز» چگونه می‌تواند به تحکیم مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی شرکت‌های چندملیتی در صنعت نفت کمک نماید؟ در این رابطه مشخص شد که دولت‌ها توانسته‌اند با بلوکه نمودن حساب مالی شرکت‌های متهم به خسارت‌های زیست‌محیطی دریایی از طریق مکانیسم‌های موجود در اداره خزانه‌داری ملی، این امر را امکان‌پذیر نموده و به‌تبع آن، اعمال اصل پرداخت آلوده‌ساز در جبران خسارت‌های زیست‌محیطی در صنعت نفت را فراهم آورند.

کلمات کلیدی :
آبراهه‌های بین‌المللی، محیط‌زیست دریایی، پرداخت آلوده‌ساز، مسئولیت بین‌المللی، خسارت‌های زیست‌محیطی