دوره 3، شماره 1، 1402، صفحات 6 - 37

نویسندگان : حسن فرجی* ¹

چکیده :
جنگ آثار ناگوار متعددی دارد که قابل کتمان نیست. جمع‏آوری تمامی تاریخچه‏ جنگ و جنایات حکومت عراق علیه ایران امکان‏پذیر نیست چراکه موانع متعددی در این مسیر وجود دارد، ازجمله گستردگی این جنگ، مخفی ماندن بسیاری از جنایات این رژیم، تعدد و پیچیدگی سازمان‏های عامل در این جنگ و از بین رفتن تعدادی از عوامل این جنایات به دست عوامل دیگر. عواملي كه مصداق بارز نقض مقررات بين‌المللي بوده و دولت عراق در طول جنگ هشت‌ساله این مقررات را زير پا گذاشته و برخلاف عرف تعهدات بين‌المللي عمل نموده است. در این مقاله، جايگاه حقوق بشردوستانه و حقوق مخاصمات در جنگ عراق عليه ايران، تعريف دفاع مشروع، ادعاهاي دولت عراق، جايگاه دفاع مشروع و همچنين تجاوز، اعمال غیرحقوقی دولت عراق كه مصداق بارز تجاوز در جنگ هشت‌ساله محسوب می‌شود و در آخر چگونگي نقش دولت‌هاي فرامنطقه‌اي در جنگ عراق عليه ايران مطرح شده است. در اين رساله، ضمن اشاره به پيشينه‌ حقوق مخاصمات، حقوق بشردوستانه، دفاع مشروع، نقش كشورهاي فرامنطقه‌اي، تجاوز، سلاح‌هاي كشتارجمعي و نقش سازمان ملل در جنگ عراق عليه ايران با مطالعه موردي جنگ عراق و ايران در حد توان از سوي نگارنده مورد كنكاش واقع شده است.

کلمات کلیدی :
حقوق مخاصمات، حقوق بشردوستانه، دفاع مشروع، تجاوز دولت‏ های فرامنطقه ‏ای