فساد در اشکال گوناگون در حکم سرطان ویرانگر برای نظم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اخلاقی، بزرگترین چالش مشروعیتی و عامل اصلی افول و عدم سلامت سیاسی و اخلاقی حکومت ها است. در اين نوشتار با روش کیفی از نوع تحلیلی – تبیینی علت یابانه از منظر جامعه شناختی سیاسی با محوریت مدل حکمرانی خوب در مقابل بد (در دو سطح ساختارحکومتی و کنشگران مدنی و رسانه ای) همراه با استناد به شواهد آماری و غیر آماری، تلاش شده به دو پرسش اساسی پاسخ داده شود: مهمترین عوامل تاثیرگذار بر استمرار فساد اقتصادی در ایران از دهه 1370 به این سو و پیامدهای سیاسی آن چه بوده اند؟ فرضیه پژوهش این است که مهمترین ریشه ها یا علل نهادینه شدن فساد اقتصادی عبارتند از: بروروکراسی سیاست زده، کم کارامد و نامستقل، کیفیت پایین نهادی و مقررات، سازوکارهای نظارتی نامستقل و سیاست زده، محدودیتهای رسانه ای، عدم آزادی بیان و اطلاعات با رانت های اطلاعاتی، عدم استقلال جدی نظارتی و عملکردی در جامعه مدنی و استمرار تصدی گری دولت در اقتصاد. یافته های تحقیق حاکی از تایید همه اجزای فرضیه پژوهش یعنی نهادینه شدگی نسبی فساد اقتصادی در ایران در سطح کارگزاران حکومتی و غیر حکومتی هستند. نهادینگی فساد اقتصادی از دهه 1370 به این سو منجر به بحران های مقبولیت عملکردی- سیاسی شده است. در بیشتر اعتراض های اجتماعی، سیاسی و صنفی خیابانی از نیمه دوم دهه 1390 به این سو، مسئله فساد اقتصادی به یک عامل مهم برای اعتراض و مطالبه گری برای شفافیت و عدالت تبدیل شده است.

ایران فساد اقتصادی سازوکارهای نظارتی رسانه ای و مدنی