دوره 2، شماره 3، 1401، صفحات 44 - 60

نویسندگان : محسن معینی ¹ ، مهدی صالحی* ²

چکیده :
اصل برائت در فقه به معنای برائت ذمه از تکلیف و دین است. ابراء، ساقط کردن حقی که شخصی بر ذمه دیگری دارد، به عبارتی اسقاط حق ثابت بر ذمه دیگری است. بنا به نظر مشهور فقها، ابراء نوعی ایقاع است و در متون فقهی، پزشک به هر حال در اتلاف بیمار یا نقصان او مباشرت داشته است، چون نقصان یا تلف نتیجه رفتار او بوده، او قصد فعل را داشته و در عین حال قصد جنایت نداشته است، وانگهی، اذن بیمار در درمانش منافاتی با ضمان طبیب ندارد. همه فقها قائل به اخذ برائت می¬باشند، که امام صادق (ع) به نقل از فرمایشات امیرمؤمنان علی (ع) بر این موضوع صحه گذاشته اند. اقدام قانون گذار در اعطاء حق ابراء طبیب به خود بیمار یا وقتی غیرمکلف یا غیر قادر به ابراء است، به ولی شرعی او برای برائت از ضمان ناشی از مرگ وی بر خلاف نظر اکثریت فقهای امامیه است. برخی از فقها برای اثبات حق خودِ بیمار برای ابراء پزشک، «سلطنت انسان مکلف بر جان خویشتن» را به عنوان دلیل ذکر کرده اند. حال این مقاله بر آن است به بررسی نظرات فقها امامیه در مورد ابراء ذمه پزشک بپردازد. مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی- توصیفی بر منابع و اسناد معتبر کتابخانه نگاشته شده است و فرضیه های مطروحه درمقاله نیز به اثبات رسیده اند.

کلمات کلیدی :
اصل برائت، ابراء، ذمه پزشک، فقه امامیه.